Mongolia 2022 (1): Những bước chân đầu tiên…

Đợt rồi, Mông Cổ và Việt Nam đạt được thỏa thuận miễn visa, dân tình ùn ùn rủ nhau đi Mông Cổ, tôi lại ngồi ngắm đống ảnh vi vu Mông Cổ mà nhớ. Với kinh nghiệm đã từng đi, thì bạn không thể chỉ đơn giản là cầm điện thoại có mạng và google dịch là xong, bởi vì bạn sẽ đi đến những khu vực không có sóng điện thoại, và số lượng người biết TA là rất ít. Quả thực, nếu không có người bản địa dắt đi thì chắc tôi khỏi về được với thủ đô Ulaanbaator chứ đừng nói đến việc lên được máy bay về nước. Khi quyết định đi Mông Cổ, tôi và em họ có ngồi xem thông tin, xem vlog của các blogger đi trước, cũng cảm thấy khá hoang mang với vấn đề vệ sinh, khi mà ở trong các ger (lều) thì sẽ phải đi khá xa mới có chỗ vệ sinh, chưa kể là nó còn khá thô sơ. Nhưng ngoài vấn đề đó ra thì trải nghiệm cuộc sống du mục cũng là 1 điều rất đáng mong chờ.

Chuyến bay của chúng tôi vào buổi chiều, 5 tiếng bay với hãng hàng không quốc gia Mông Cổ MIAT, theo dự kiến thì khoảng 6h tối giờ Mông Cổ sẽ hạ cánh. Chuyến bay kín khách, hầu hết là người Mông Cổ, ngoài ra thì là khách du lịch từ VN đi theo đoàn, 2 chị em tôi được xếp ngồi cạnh cửa thoát hiểm, vị trí khá rộng và thoải mái. Ấn tượng suốt chuyến bay của tôi là bạn tiếp viên nam cực kỳ đẹp trai, và rồi sau này khi nói chuyện với mọi người, hóa ra ai cũng mải mê ngắm bạn ý. Do tôi ngồi sát cạnh cửa thoát hiểm nên bạn ý đi ra để hướng dẫn, nhưng lại nhầm tôi cũng là người Mông Cổ, xổ ra cả tràng, tôi phải bảo ko hiểu, bạn ý liền xin lỗi rối rít và bắt đầu nói TA, chất giọng trầm ấm, dễ nghe. Bữa ăn được phục vụ khá ổn, có thể do đồ ăn lấy từ sân bay Nội Bài nên dễ ăn, ngủ chán chê vẫn chưa thấy đến nơi, ngắm bạn đẹp giai liên tục đi đi lại lại chục lần nữa thì mới bắt đầu có thông báo chuẩn bị hạ cánh. Nhìn ngoài trời vẫn nắng to, dù lúc này đã là buổi tối, sân bay Thành Cát Tư Hãn dần hiện ra, nó cũng chỉ to như Nội Bài mà thôi. Thủ tục nhập cảnh khá đơn giản, khai tờ khai nhập cảnh, xếp hàng chờ các bác hải quan cho qua. Đoàn tôi đi lần này chỉ có 14 người, ngồi lên 1 con xe 29 chỗ, bạn hướng dẫn viên người Mông Cổ tên Batmunkh, là con lai với mẹ là người Mông Cổ còn bố là người Algieria, có thể nói được tiếng Anh, Trung, Nga. Chuyến đi này của chúng tôi là vừa đi vừa khám phá, cái gì hay ho là thử hết, để rồi bên công ty du lịch sẽ rút ra 1 lịch trình chuẩn cho sau này tổ chức các tour khác, đoàn có tôi, em họ tôi và em Trâm cùng em hướng dẫn viên người Việt tên Phương Anh là trẻ nhất, còn lại là các cô chú lớn tuổi tầm bố mẹ tôi, và đều học ở Nga về, vậy nên tiếng Nga rất siêu. Tiếng Mông Cổ gần với tiếng Nga, chữ viết cũng sử dụng hệ chữ viết của Nga, các cửa hàng, siêu thị cũng bày bán toàn đồ của Nga, hệ thống tàu điện ngầm cũng do Nga xây dựng. Tôi còn được nghe kể rằng Mông Cổ từng muốn được sát nhập vào làm 1 phần của nước Nga, nhưng phía Nga đã từ chối, họ muốn có 1 nước nằm giữa Nga và TQ, ít nhiều có thể làm lá chắn. Thế hệ người Mông Cổ cũ rất sùng bái Nga, còn thế hệ trẻ bây giờ thì đã có phần xa cách hơn, nhưng điểm chung đều là không thích TQ, bạn có thể gặp người TQ ở khắp nơi trên thế giới, nhưng khi ở thủ đô Ulanbaator thì tôi hầu như không gặp hay nghe thấy 1 giọng tiếng Trung nào cả, thế nhưng vẫn thấy chuỗi nhà hàng TQ, dù vào trong đó chỉ nghe được toàn TA và Mông Cổ.

Khoảng cách từ sân bay về trung tâm thành phố chỉ mất khoảng 1 tiếng đi xe, nhưng đó là khi đường thông hè thoáng, còn đây chúng tôi được trải nghiệm cảnh tắc đường kinh khủng, 11h đêm mới bò được về đến khách sạn. Khách sạn chúng tôi ở là 1 khách sạn 4 sao nằm ở vị trí trung tâm, phóng tầm mắt là có thể nhìn được đến phía bờ sông. 11h đêm hơn, lúc này trời bắt đầu tối, và đến 0h thì tối hẳn, nhưng bóng tối chỉ kéo dài được khoảng 2 tiếng, đến tầm 2h hơn là bắt đầu có những tia nắng ló rạng rồi, giờ thì tôi cũng đã được trải nghiệm cảm giác gần như là đêm trắng rồi, may là vẫn còn có tí chút bóng tối. Nhiệt độ buổi đêm khá lạnh, khoảng 13-15 độ, phải bật điều hòa ấm trong phòng thì chúng tôi mới chịu được. Sáng hôm sau, tôi dậy khá sớm, nhìn đồng hồ là 5h sáng, ở VN thì sẽ là 7h sáng, cũng đúng với giờ dậy hàng ngày của tôi, bên ngoài trời nắng to, lác đác vài chiếc ô tô chạy trên đường. Tôi tranh thủ đi tắm gội rồi thay đồ, 6h30 chúng tôi xuống ăn sáng, phòng ăn của khách sạn cũng khá rộng rãi, đồ ăn phong phú. Ngoài đoàn chúng tôi ra thì có lác đác 1 vài vị khách người Hàn, từ Seoul có đường bay thẳng sang đây nên khách Hàn sang du lịch khá nhiều. 7h30, đoàn xuất phát đi, nếu muộn hơn thì sẽ dính tắc đường, không biết bao giờ mới đến nơi được. Batmunkh đến rất đúng giờ, đi đổi tiền giúp mọi người, do ở VN không có nơi nào đổi tiền Mông Cổ cả, nên chúng tôi mang tiền $ theo để đổi ở bên này, mà đổi xong tôi cũng chả biết phải tiêu gì cả, nhưng không đổi thì cũng không ổn, lỡ cần mà lại không có tiền.

Điểm đến đầu tiên của chúng tôi là quần thể tượng Thành Cát Tư Hãn, biểu tượng của đất nước Mông Cổ, trên đường đi, chúng tôi được nghe Phương Anh kể về tiểu sử của ông, cũng như khá nhiều câu chuyện thú vị về đất nước này. Đi ra ngoài thành phố, tôi có thể nhìn thấy tuyến đường sắt xuyên Siberia, Batmunkh giới thiệu đây là tuyến đường sắt quan trọng của Mông Cổ, góp phần đóng góp rất lớn vào nền kinh tế của nước này. Mông Cổ khá nghèo, do vị trí nằm sâu trong đất liền, 80% diện tích là thảo nguyên và sa mạc, khí hậu khô nên không trồng trọt được mấy. Khi đến nơi, tôi thực sự choáng ngợp bởi bức tượng khổng lồ, xung quanh là thảo nguyên nên khá là hút gió, cả đoàn chụp 1 bức ảnh kỷ niệm và cũng là để quảng cáo giúp bên du lịch. Tượng Thành Cát Tư Hãn cưỡi trên lưng ngựa được làm bằng thép không gỉ cao 40m nặng 250 tấn, cũng là bức tượng trên lưng ngựa cao nhất thế giới. Nằm cách trung tâm thủ đô Ulanbaator 54km và bên cạnh bờ sông Tuul xinh đẹp, quần thể tượng được xây dựng vào năm 2008 để kỷ niệm 800 năm thành lập đế quốc Mông Cổ. Sau khi chụp ảnh xong, chúng tôi đi vào trong, có các nhà hàng, khu lưu niệm và cả bảo tàng bên trong bức tượng, do không được chụp ảnh trong bảo tàng nên tôi chỉ có thể ngắm nhìn, xem video chiếu trên màn hình. Có thang máy đi lên trên, nhưng chỉ đi được đến gần đỉnh, sau đó sẽ phải đi thang bộ, chúng tôi có thể đi ra ngoài, đứng trên đầu ngựa, có thể chụp ảnh lấy nền đằng sau là Thành Cát Tư Hãn, nhưng gió rất lớn và khá lạnh, tôi lại sợ độ cao nên chỉ bò ra 1 đoạn nhìn rồi bò vào, vâng, bò chứ không dám đi như mọi người, hèn mà. Đi xuống, chị em tôi thấy có 1 nghệ nhân đang làm tranh truyền thống, cả 2 tò mò đứng xem say sưa mà không để ý mọi người đã ra xe hết, Batmunkh phải quay vào tìm chúng tôi. Lên xe rời khỏi nơi này, tôi vẫn luyến tiếc vì còn chưa được xem hết cả quá trình làm tranh, nó thực sự thú vị và hay ho.

Điểm đến tiếp theo là Khu phức hợp thế kỷ 13, là một vương quốc Mông Cổ thu nhỏ gồm 06 khu vực khác nhau tái hiện lại cuộc sống của người dân vào thế kỷ 13 (là thời kỳ tồn tại của đế chế Nguyên Mông – đế quốc du mục lớn nhất thế giới từng tồn tại). Đi hết đường cao tốc, chúng tôi rẽ vào con đường đất khá xóc, với đứa yếu rớt như tôi thì nó là 1 cực hình vì tôi say xe bết xê lết. Đang đi thì chúng tôi thấy có 1 đàn ngựa ở trên thảo nguyên, mọi người ngỏ ý muốn xuống xe chụp ảnh, bạn lái xe liền nhanh chóng dừng xe. Gió ở thảo nguyên rất lớn, mà bước đi cũng phải cẩn thận không sẽ dẫm phải sản phẩm của những chú ngựa, chúng tôi chỉ dám đứng xa xa để chụp, sợ rằng lại gần sẽ khiến chúng hoảng sợ. Trong đoàn có cô Nhung là dân chuyên đi chụp ảnh, cô vác khẩu súng với quả lens khủng ra, cố gắng chạy lại gần để có thể bắt được những hình ảnh đẹp nhất, tôi không rõ lắm về máy ảnh, nhưng tôi có theo dõi 1 vài nhiếp ảnh gia và thấy rằng máy cô Nhung dùng giống với Bjorn Persson, 1 nhiếp ảnh gia Thụy Điển chuyên chụp ảnh và làm phim về động vật hoang dã. Chụp choẹt độ 10p, chúng tôi lại lên xe tiếp tục hành trình, khoảng gần 1h chiều mới đến nơi, có những người chạy ra đón và hướng dẫn chúng tôi đi vào lều Vua, lều to nhất. Tất cả họ đều không nói được TA, các cô chú hỏi họ bằng tiếng Nga, họ cũng không hiểu, chỉ nói được tiếng Mông Cổ mà thôi, Batmunkh phải làm phiên dịch cho chúng tôi. Đi cả 1 quãng đường dài và xóc, tôi rất mệt và đói, khát nước, trên từng bàn có 1 cái bình, có bạn nhân viên phục vụ ra rót cho từng người, là rượu sữa ngựa. 1 mùi ngái ngái xộc lên mũi, tôi cố nín thở để nhấp 1 ngụm mà chỉ muốn phun ra, may là còn có chai nước lọc bên người để uống. Ngồi cùng bàn với 2 chị em tôi là 2 cô Nga và em Trâm, Trâm cũng không thể uống được nên ngồi nhìn, 2 cô Nga thì từng có thời gian dài học ở Nga nên đã quen với mấy thứ này. Các cô bảo rằng đây là người ta không khử mùi nên mới thế, các cô ban đầu cũng hơi khó chịu nhưng uống vẫn được, rất ngon. Rượu sữa ngựa rất nổi tiếng ở Mông Cổ, nó có tác dụng làm ấm cơ thể và nhiều chất bổ giúp tăng đề kháng và sức khỏe, ngày xưa, bên lưng ngựa của mỗi người Mông Cổ luôn có những bầu rượu sữa ngựa để họ có thể uống bất cứ lúc nào. Khi chúng tôi ở bên ngoài, trời tuy nắng to nhưng khá lạnh, bước vào lều là thấy ấm ngay, những cốc rượu sữa ngựa được rót ra cũng rất ấm nóng, nhưng tôi không thể nào nuốt được. Đồ ăn cũng nhanh chóng được dọn lên, người Mông Cổ rất hiếu khách, họ bày lên toàn những món ăn đặc trưng của họ, và tất cả đều được làm từ sữa, kể cả bánh hay súp. Tôi không ăn được những gì có sữa, bơ hay phô mai, vậy nên đành nhìn những món ăn trên bàn, nhớ đến chỗ mì tôm xách đi từ VN vẫn đang nằm trong vali ở khách sạn. Thật may là 2 cô Nga có mang theo bánh mỳ, nó chỉ là bánh mỳ lấy từ trên máy bay thôi, 2 cô vẫn nhét trong túi, tuy đã ỉu nhưng nó là cứu tinh cho 2 chị em tôi. Ăn xong, tôi mới bắt đầu nhìn kỹ xung quanh lều. Ở ngay chính giữa là lò sưởi, còn ở vị trí của người đứng đầu có 1 cái bàn dài và to, bày biện 1 số thứ, 2 bên có để 2 bộ áo lông thú theo kiểu áo truyền thống của người Mông Cổ. Tôi lại gần để xem, bạn nhân viên ra hiệu ý rằng có thể mặc vào để chụp ảnh, nhưng tôi từ chối, nó rất nặng và hôi, tôi cũng không dám ngồi chụp ảnh, vì cảm thấy dù sao đây cũng là nơi lịch sử, mình ngồi vào vị trí của thủ lĩnh cũng không hay lắm, chỉ nên ngắm nhìn thôi. Ngôi lều mà chúng tôi đang ngồi cũng chính là nơi mà trước đây các Đại hãn từng ngồi để bàn việc chính sự với các tướng lĩnh, vị trí mà chúng tôi ngồi ăn là bên góc trái, với những cái bàn thấp hơn hẳn so với vị trí bàn của Đại hãn.

Dự định ban đầu là sau bữa ăn thì chúng tôi sẽ lại đi tiếp vào trong, khu này rất lớn, mà chúng tôi mới chỉ đến 1 lều đầu tiên, nhưng sau khi bàn bạc lại, cũng hỏi qua Batmunkh thì những khu sau cũng na ná như ở đây thôi, có chăng là sẽ có những hoạt động khác cho mọi người, chúng tôi quyết định đi về khách sạn nghỉ ngơi sớm, lấy sức cho ngày mai lại đi tiếp. Rời khỏi khu lều cũng đã là hơn 2h chiều, về đến khách sạn cũng tầm 5h nếu không tắc đường, tôi lên dây cót tinh thần cho quãng đường về xóc nảy đến đáng sợ, nhưng có lẽ do đã tỉnh táo hơn, buổi chiều cũng ấm hơn so với buổi sáng nên quãng đường về tôi khá tỉnh táo. Đi ra khỏi khu vực xóc nảy, quay lại con đường cao tốc, tôi có thể nhìn thấy tượng Thành Cát Tư Hãn, lúc này mới nhìn rõ hơn được sự hùng vĩ của bức tượng, quả thực rất đáng ngưỡng mộ. Chú Quang đi cùng trong đoàn có hỏi Batmunkh về 1 bức tượng Thành Cát Tư Hãn khác, nhưng Batmunkh nói nó không nằm ở Mông Cổ mà ở Nội Mông, thuộc TQ, vốn dĩ Nội Mông là vùng đất của Mông Cổ nhưng đã bị TQ chiếm, bản thân người Mông Cổ cũng không có nhu cầu lấy lại đất của mình, tôi nghĩ cũng phải thôi, họ còn muốn sát nhập vào Nga cơ mà, thì quan tâm gì đến vùng đất con con kia. Trên con đường đi vào trung tâm thành phố, chúng tôi đi ngang qua con sông Tuul, tôi có thể thấy những người đi cắm trại bên bờ sông, rồi trẻ con bơi, chạy nhảy, người lớn tắm nắng… Gọi là sông nhưng nó không quá rộng, đoạn chảy trong thành phố có vẻ khá nông nên tôi thấy các vị phụ huynh thoải mái để con mình bơi lội mà không cần nhìn, tôi bảo với Batmunkh rằng “tao nghĩ nó là suối thì hợp lý hơn”. Nhìn lên trời tôi thấy ở phía góc xa có những cột khói trắng, hỏi Batmunkh thì được biết đó là khói từ những nhà máy thép, nó đã được xử lý để không gây ô nhiễm môi trường khi thải ra, lại gần cũng không nghe thấy tiếng ồn từ nhà máy hay ngửi thấy mùi gì cả, tôi thật sự ấn tượng với ý thức bảo vệ môi trường ở đất nước này.

Lê lết mãi thì 5h chiều cũng về được khách sạn, tôi chỉ muốn lao ngay lên giường mà thôi. Nằm nghỉ 1 lúc, đến 6h30 thì đi ăn tối, chúng tôi đi bộ đi ăn tối ở 1 nhà hàng gần khách sạn, trời vẫn nắng chói chang, phải đeo kính râm cho đỡ chói mắt. Nhà hàng chúng tôi ăn ở cạnh 1 quảng trường khá lớn, có khu vui chơi trẻ em, có những quầy bán hàng rong, từ trên nhìn xuống tôi thấy có 1 trò chơi mà không hiểu nó là cái gì, người ta sẽ ngồi trong 1 cái xe tròn tròn, nhưng khi lái thì nó sẽ nghiêng bên này bên kia, uốn lượn khắp nơi, bọn trẻ con rất thích, và những ông bố còn thích hơn, tôi thấy có đến 2, 3 ông bố cứ chơi liên tục, mặc kệ cho đứa con chạy theo đòi. Bữa tối là các món ăn Mông Cổ tiếp, nhưng lần này có vẻ ít sữa hơn, nên vẫn có món tôi ăn được, ăn xong 2 chị em tôi đi xuống xem ở dưới có gì vui, có 1 quầy bán táo, chúng tôi 2 ngày rồi chưa ăn hoa quả nên đi qua mua. Do ở đây người ta không trồng được mấy, nên táo khá xấu và bé, giá cũng không rẻ cho lắm, chúng tôi mua 6 quả, nhưng ăn rồi mới thấy táo dở kinh khủng, chua và chát. Đi bộ về khách sạn, gần 8h tối rồi vẫn tắc đường và nắng chói chang, tôi ngồi xếp hành lý cho sáng mai khởi hành sớm, còn em gái tôi ngồi set timelapse để quay cảnh mặt trời lặn, đến tận 10h đêm mới bắt đầu thấy có hoàng hôn, 11h mới bắt đầu tối. Ngày đầu tiên ở đây trôi qua nhẹ nhàng, ngày mai sẽ đi ở trong trung tâm thôi nên cũng sẽ dễ thở.